بدن ما از آهن جهت ساخت هموگلوبین استفاده میکند؛ مادهای که اکسیژن را در گلبولهای قرمز خون به سراسر بدن منتقل میکند. در دوران بارداری، بندناف خون و اکسیژن را به جنین میرساند، بنابراین نیاز به آهن در دوران بارداری افزایش مییابد. در واقع در دوران بارداری حدود دو برابر بیشتر از زمانی که باردار نیستید آهن نیاز دارید ( 27 میلی گرم در روز ).
به طور کلی، اکثر بانوانی که ذخایر آهن کافی دارند، ویتامینهای مورد نیاز دوران بارداری را مرتب مصرف میکنند و رژیم غذایی معمولی دارند، احتمالاً نیازی به مکمل آهن در بارداری ندارند.
کم خونی یا همان فقر آهن شدید خطرناک است و در بدترین حالت، میتواند باعث زایمان زودرس، وزن کم نوزاد هنگام تولد و مرگ و میر نوزادان و مادران باردار شود. به کاهش غلظت هموگلوبین کم خونی گفته میشود. اگرچه کمبود آهن شایعترین علت کم خونی است، اما عوامل ژنتیکی، عفونت و بسیاری از شرایط دیگر نیز میتوانند منجر به کم خونی شوند. فقر آهن در اکثر موارد باعث احساس خستگی، تنبلی، سبکی سر و سرگیجه میشود. بنابراین علائم غیرعادی، از جمله خستگی مفرط که به طور جدی فعالیتهای مادران باردار را مختل میکند ، نیاز به بررسی دقیق دارد.
در این مطلب از سایت داروخانه آنلاین بی بی دارو با ما همراه باشید تا شما را با ضرورت استفاده از مکمل آهن در بارداری آشنا کنیم.
خطرات کم بودن مکمل آهن در بارداری چیست؟
اگر میزان آهن خون مادر در بارداری کافی نباشد، ذخایر آهن بدن با گذشت زمان تخلیه میشوند و بدون وجود آهن کافی برای ساخت هموگلوبین، ممکن است دچار کم خونی یا آنمی شوید. کم خونی یا آنمی شایعترین بیماری خونی است که در زنان باردار ایجاد میشود. کم خونی در دوران بارداری میتواند مادر و نوزاد را در معرض برخی از عوارض بارداری قرار دهد، از جمله:
- محدودیت رشد نوزاد در داخل رحم
- تولد نوزادان کم وزن و نارس
- زایمانهای زودرس
- خونریزیهای شدید پس از زایمان
- کاهش شدید ذخایر آهن نوزاد
- افزایش خطر عفونتها
- افزایش خطر مرگ و میر در مادران باردار
- افزایش خطر مرگ و میر در نوزادان
- افزایش احتمال افسردگیهای پس از زایمان
نوزادانی که با شرایط کمخونی متولد میشوند، بیش از سایر نوزادان مستعد ابتلا به انواع عفونت، نارساییهای تنفسی، هیپوترمی (کاهش دمای بدن)، زردیهای نوزادی، کم خونی و بسیاری عوارض دیگر هستند. وقتی کودک در رحم مادر است خیلی خوب از عهده برآوردن نیاز آهن خود برمیآید، اینگونه که او قبل از مادر، سهم خود را از آنچه وجود دارد برمیدارد. با این حال، اگر مادر کمخونی شدید داشته باشد، ممکن است ذخایر آهن کودک در بدو تولد را دچار مشکل کند و ریسک ابتلای او به کمخونی شدید در دوران نوزادی را بالا ببرد و احتمالاً به رشد و تکامل شناختی او آسیب بسیاری برساند.
علائم کم خونی در دوران بارداری
مادر ممکن است در دوران بارداری دچار کم خونی شده باشد، اما علائم خاصی نداشته باشد، مگر اینکه تعداد گلبولهای قرمز خون بیش از حد افت کنند. در این صورت ممکن است دچار یک یا چند نوع از علائم زیر شود:
- رنگ پریدگی پوست، کف دستها، لبها، ناخنها، یا داخل پلک
- احساس خستگی مفرط
- احساس گیجی و سرگیجه
- تنفس سخت و یا تنگی نفس
- تاکی کاردی و یا تندی ضربان قلب
- اختلال در تمرکز حواس
- درد در ناحیه قفسه سینه
- سردی کف دست و پا
- سردردهای مداوم
علائم کم خونی در دوران بارداری ممکن است مشابه خیلی از بیماریهای دیگر باشد، بنابراین تشخیص کم خونی چه در دوران بارداری و چه غیر بارداری بر عهده پزشک است. به همین دلیل با داشتن هر یک از این نشانهها حتما با پزشک خود مشورت کنید.
راه درمان کم خونی فقر آهن با مکمل آهن در بارداری
مکملهای دوران بارداری معمولا حاوی آهن هستند و میتوانند به پیشگیری و درمان کم خونی فقر آهن در دوران بارداری کمک کنند. همچنین تغذیه مناسب میتواند از کم خونی در دوران بارداری جلوگیری کند. منابع غذایی حیوانی حاوی آهن شامل گوشت قرمز، مرغ و ماهی بدون چربی میباشند. گزینههای دیگر نیز شامل غلات صبحانه غنی شده با آهن، آلو، لوبیا و نخود فرنگی میشوند .اگر با وجود مصرف قرص آهن در بارداری و خوردن غذاهای غنی از آهن، باز هم میزان آهن شما پایین باشد، ممکن است پزشکتان با تجویز خوردن مکمل آهن در بارداری سعی کند که میزان نرمال را تامین کند. اگر سابقه عمل بایپس معده و یا سایر جراحیهای لاغری را دارید یا قادر به مصرف آهن به شکل خوراکی نیستید، ممکن است پزشکتان آهن داخل وریدی را برای شما تجویز کند.
مصرف مکمل آهن در بارداری
زمان مناسب برای شروع مصرف مکمل آهن در بارداری با دوز 30 میلیگرم در روز بعد از حدود هفته 12 بارداری (آغاز سه ماهه دوم بارداری) است. زمانی که آهن مورد نیاز بارداری افزایش مییابد. در حال حاضر در کشور ایران به کلیه مادران باردار سالم و مبتلا به کم خونی، مکمل آهن داده میشود. مصرف مکمل آهن بصورت روزانه ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی گوارشی شود، بنابراین لازم است مصرف این مکمل با دستور پزشک انجام شود.
پیشگیری از کمبود آهن در بدن در دوران بارداری
منابع خوب آهن در رژیم غذایی شامل انواع گوشت و مرغ به خصوص آنهایی که گوشت تیرهتری دارند و ماهی است. از دیگر منابع خوب آهن در رژیم غذایی میتوان به سبزیجات برگ سبز تیره، خانواده کلمها مانند کلم بروکلی، حبوبات، نانهای کامل تخمیری، برنج و ماکارونیهای غنی شده با آهن اشاره کرد. همچنین متخصصین توصیه میکنند که همه خانمها در سنین باروری و زنان باردار به صورت روزانه از مکمل اسید فولیک حاوی حداقل 400 میکروگرم اسید فولیک استفاده کنند. فولات شکل قابل دسترس مکمل اسید فولیک در مواد غذایی است و از منابع خوب این ویتامین میتوان به سبزیجات برگ سبز تیره، مرکبات، حبوبات و آب مرکبات و اغلب توتها، غلات آماده صبحانه غنی شده، محصولات غلاتی غنی شده و… اشاره کرد. آهنی که از منابع حیوانی تأمین میشود، به راحتی در بدن جذب خواهد شد، اما برای افزایش جذب آهن گیاهی نیاز است ویتامین سی مصرف کنید.
نتیجه گیری
معمولا ﻣﻘﺪار آﻫﻦ ﺟـﺬبﺷـﺪه از طریق رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ مصرفی و ذخایر بدن مادر، برای تامین آهن مورد نیاز در بارداری کافی نیست. ﺑﻨـﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻻزم اﺳـﺖ که برای پیشگیری از کم خونی ﻓﻘـﺮ آﻫـﻦ، از مکمل آهن در بارداری استفاده کنید. با این وجود، تجویز قرص آهن در بارداری با پزشک است و شما نباید خود اقدام به مصرف کنید. تصمیمگیری در مورد زمان شروع مصرف قرص آهن در بارداری نیز بر عهده پزشک متخصص است. گاهی ممکن است نیاز باشد که از قبل از بارداری، از ابتدای بارداری و یا در سه ماهه دوم یا سوم بارداری مصرف قرص آهن را آغاز کنید. مصرف منظم و روزانه مكمل آهن در بارداری از شروع هفته شانزدهم بارداری تا ۳ ماه پس از زایمان توصیه میشود. جهت خرید مکمل های آهن میتوانید به داروخانه آنلاین بی بی دارو مراجعه کنید و خرید مکمل را از منزل انجام دهید و سفارش خود را درب منزل تحویل بگیرید.
1 دیدگاه در “ضرورت استفاده از مکمل آهن در بارداری”