تاثیر متفورمین در درمان تنبلی تخمدان
حتما شما که این مقاله را می خوانید تا الان برای بررسی وضعیت خودتون، برای مطمئن شدن از شرایط خودتون، برای اطلاع از بیماریتون به مطب‌ها و سایت‌ها مراجعه کرده باشید قطعا اطلاعاتی درباره بیماریتون درمورد تنبلی تخمدان دارید ولی وظیفه بی بی دارو است که اینجا توضیحات از پایه به شما بدیم اصلا این مشکل چیه و چرا بوجود آمده و چجوری وضعیت آن بهبود پیدا می کند با مصرف چه چیزهایی بهتر یا بدتر می گردد چرا پزشکان برای شما قرص متفورمین تجویزمی‌کنند تاثیر این قرص چیست ؟ اگر برای شما هم سوال پس با ما همراه باشید در این مقاله به جزییات آن می پردازیم.
تنبلی تخمدان یا سندرم پلی کیستیک (polycystic ovary syndrome; PCOS)چیست؟
این سندرم یک بیماریی هورمونی است که خانم ها در سنین باروری دچار آن می گردد کیست کوچک یا کیسه‌های پر از مایع در تخمدان رشد کرده و این کیست‌ها ضرر یا خطری برای بدن ندارد فقط باعث اختلال در هورمون ها و نامنظم شدن پریود می گردد.
معیار تشخیص سندرم پلی کیستیک (PCOS) الیگومنوره با افزایش آندروژن است. هیپرآندروژنیسم با علائمی بالینی (هیرسوتیسم) یا علائم آزمایشگاهی مشخص می شود.
الیگومنوره ( Oligomenorrhea)چیست ؟
به طور کلی قاعدگی طبیعی در هر خانم 28 روزِ اتفاق می افتد و 4 تا 7 روز طول می کشد. یا ممکن است برای برخی از خانم ها 21 روز تا 35 روز متغیر باشد که باز این طبیعی تلقی می گردد. معمولاً تعداد روزها در بین پریودها یکسان است و فقط یک یا دو روز کمتر یا بیشتر از معمول است.
اُلیگومنوره یک قاعدگی غیرقابل پیش‌بینی است یعنی چرخه قاعدگی فرد سیکل منظمی ندارد طول چرخه بیش از 35 روز می باشد و فرد به جای داشتن پریود هر ماه، شش تا هشت بار در طول یکسال پریود می شود.
چه چیزی باعث الیگومنوره می شود؟
- اغلب مواقع عامل وقفه در پریودها: که باعث عدم تعادل هورمونی در بدن شما می شود عدم تخمک گذاری یا افزایش آندروژن(هیپرآندروژنیسم) هستند. اندام ها و غدد تناسلی شما در مغز هورمون های مختلفی (مثلاً تستوسترون) تولید می کنند که چرخه قاعدگی شما را تنظیم می کنند. وقتی این هورمون ها در تعادل باشند، چرخه قاعدگی شما قابل پیش بینی تر است. هورمون‌های نامتعادل می‌توانند در نظم اختلال ایجاد کنند.
هیپرآندروژنیسم (Hyperandrogenism) به مقدار بالای آندروژن در بدن گفته می‌شود و از نشانگان اولیه سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) است. هیرسوتیسم (پرمویی) یک نشانه ازهایپرآندروژنیسم می باشد. در این تصویر محل های رویش موی مردانه درهیرسوتیسم نشان داده شده است.
- سندرم کوشینگ:
سندرم کوشینگ (Cushing’s syndrome) یک اختلال هورمونی نادر در بدن انسان و سایر حیوانات است که به دلیل افزایش بیش از حد هورمون کورتیزول در مدت زمان طولانی ایجاد می‌شود. هورمون کورتیزول (cortisol) یا هورمون استرس، هورمون استروئیدی وظایفی چون افزایش قندخون و فشارخون در موقعیت‌های تنش‌زا دارد. همچنین سطح کورتیزول بالا می‌تواند مشکلات قلبی، احساس سوء‌هاضمه و دیرهضمی و حتی فشارخون سردرد، کمردرد، حساسیت و حتی سندروم یا بیماری کوشینگ را به دنبال خواهد داشت. گردی بیش از حد صورت، افزایش وزن در قسمت میانی بدن، نازک شدن دست و پا و کبودشدن آسان از مهم‌ترین عوارض سندروم کوشینگ است.
میزان طبیعی کورتیزول در بدن باعث چه چیزی می شود؟
- مدیریت سطح قند خون
- تنظیم متابولیسم
- کاهش التهاب
- کمک به حافظه
- تنظیم فشار خون و عملکرد قلب و عروق
- کمک به رشد جنین در دوران بارداری (در زنان)
- پرولاکتینوما: پرولاکتینوما توموری است که باعث می‌شود غده هیپوفیز شما هورمون پرولاکتین بیش از حد و مقدار کمی از هورمون‌های جنسی مورد نیاز برای قاعدگی طبیعی مانند استروژن تولید کند.
- پرکاری تیروئید(Hyperthyroidism): غده تیروئید شما غده هیپوفیز شما را تحریک می کند تا پرولاکتین بیش از حد و استروژن بسیار کمی تولید کند.
- هایپرپلازی(Hyperplasia): شرایطی که شما با آن متولد شده اید (مادرزادی) که مانع از تولید آنزیم های کافی برای تولید هورمون های لازم برای قاعدگی توسط غدد فوق کلیوی شما می شود.
تومور تخمدانی مترشحه آندروژن هیپرپلازی غیر کلاسیک همراه باشید قابل تشخیص نیست.
- بیماری التهابی لگن PID :(Pelvic Inflammatory Disease) (PID) عفونت قسمت فوقانی سیستم تولید مثل زنان یعنی رحم، لوله‌های فالوپ، و تخمدان، و در داخل لگن است. اغلب ممکن است هیچ علامت مشخصی نداشته باشد. عفونت های مقاربتی درمان نشده Sexually Transmissible Infections (STIs می تواند نامی کلی برای بیماری‌های گوناگونی است که از طریق انواع روش‌های آمیزش جنسی (آمیزش جنسی دهانی، مهبلی، مقعدی)انتقال پیدا می‌کنند.
- سندرم آشرمن (چسبندگی آندومتر): بافت اسکار روی رحم یا دهانه رحم (که اغلب ناشی از جراحی زنان، مانند اتساع و کورتاژ است) جریان طبیعی قاعدگی شما را قطع می کند.
- دیابت: الیگومنوره با دیابت نوع 1 و 2 مرتبط است. در افرادی که کمبود وزن دارند (شایع در دیابت نوع 1) و اضافه وزن (شایع در دیابت نوع 2) شایع است.
- اختلالات خوردن: شرایطی مانند پرخوری عصبی، بی اشتهایی و پرخوری می تواند منجر به کمبودهای تغذیه ای شود که از پریود شما جلوگیری می کند یا به تاخیر می اندازد.
علت تنبلی تخمدان
- اضافه‌وزن بالا
- مقاومت به انسولین
- استرس و اضطراب
- ژنتیک
- اختلالات تیروئید
- اختلالات غده فوق‌کلیه
آیا قرص متفورمین بر تخمک گذاری تأثیر میگذارد؟
درسال 1983 دریافتند که بالا رفتن آندروژن رابطه علت و معلولی بین انسولین بالا(هیپرانسولینمی) و آندروژن بالا(هیپرآندروژنیسم) وجود دارد که در زمان بالغ ترشح هورمن لوتئینی LH افزایش می‌یابد مقاومت شدید به انسولین و تحریک LH منجر به افزایش تستوسترون توسط تخمدان می‌شود.
هورمون لوتئینی (LH) هورمونی است که از بخش هیپوفیز آزاد می‌شود این هورمون که از جنس گلیکو پروتئین است نقش مهمی در تکامل و عملکرد تناسلی دارد همچنین به کنترل چرخه قاعدگی کمک می کند.
متفورمین یک داروی کاهش دهنده قندخون می باشد که تاثیر آن در بهبودی عملکرد تخمدان و سوخت و ساز گلوکز در خانمهای مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک به اثبات رسیده است. در صورتی که افزایش قندخون به تنهایی با رژیم غذایی کنترل نشود متفورمین به شکل تک درمانی (monotherapy) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
متفورمین تحریک تخمک‌گذاری
سه تحقیق به روش کارآزمایی بالینی نشان داد ترکیب متفورمین و کلومفین بسیار موثرتر از کلومفین به تنهایی برای تحریک تخمک‌گذاری در خانمهای مبتلا به تخمدان پلی کیستیک می‌باشد.
در یک مطالعه کارآزمایی بالینی خانمهای مبتلا به تخمدان پلی کیستیک و اولیگواولاسیون را به طور تصادفی در دو گروه مورد بررسی قرار دادند.
گروه اول (28نفر) روزانه متفورمین به میزان 850 میلی‌گرم دوبار در روز گروه دوم(28نفر) دارونما به مدت یکماه دریافت کردند ماه اول یک نفر از گروه متفورمین حامله شد. ماه دوم برای هر دو گروهروزانه 100 میلی گرم کلومفین سیترات در روزهای 3-7 دوره تجویز شد گروه متفورمین 21 نفر، گروه کلومفین 4 نفر تخمک‌گذاری داشتند.
بهترین زمان مصرف متفورمین برای درمان تنبلی تخمدان
برای پیشگیری از عوارض گوارشی ترجیحا متفورمین همراه با وعده غذایی میل شود بسیاری از پزشکان درمان را با 500 میلی‌گرم متفورمین همراه با غذا شروع و در صورت تحمل دارو گاهی تا سه قرص در روز 500 میلی‌گرم بعد از نهار و شام و صبحانه نیز می توان تجویز کرد. متفورمین به سرعت از روده کوچک جذب شده و حداکثر پیک پلاسمایی آن دو ساعت پس از خوردن غذا می باشد.
عوارض جانبی متفورمین
شایع‌ترین عوارض شامل : اسهال، استفراغ، نفخ، عدم هضم غذا و دردهای شکمی می‌باشد.
متفورمین برای درمان قاعدگی نامنظم و هیرسوتیسم(پرمویی)
قرص‌های ترکیبی ضدبارداری استروژن و پروژسترون اولین خط درمانی برای خانم‌هایی که تنبلی تخمدان با قاعدگی نامنظم که تاکنون باردار نشده‌اند می‌باشد.
قرص‌های ترکیبی و یک آنتی آندروژن مثل اسپیرنولاکتون روزانه به میزان 100 میلی گرم اولین درمان هیرسوتیسم در تخمدان پلی کیستیک می‌باشد. درخانم‌های که تاکنون باردار نشده اند نقش متفورمین در درمان قاعدگی‌های نامنظم وهیرسوتیسم دقیقا مشخص نیست؛ تاثیر متفورمین در درمان قاعدگی‌های نامنظم به مدت درمان بستگی دارد.
به عنوان مثال در مطالعاتی که متفورمین به مدت 3 ماه به خانم‌ها با قاعدگی نامنظم داده شده 25 % از این افراد چرخه‌های منظم قاعدگی را از سر گرفتند.
متفورمین و کاهش وزن
افزایش وزن و چاقی از علل شایع مقاومت انسولین می‌باشد مقاومت به انسولین اکثرا در خانمهای با وزن اضافی و خانمهای چاق وجود دارد نتایج تعدادی از مطالعات تحلیلی نشان داده است کاهش وزن در خانمهای چاق مبتلا به PCOS معمولا با کاهش مقاومت با انسولین، انسولین ناشتا، تستوسترون بازگشت قاعدگی توام با تخمک‌گذاری همراه بوده است.
متفورمین و بارداری
مصرف متفورمین در طی بارداری توصیه نمی‌شود. دوعارضه احتمالی درمان با متفورمین در خانمهای PCOS کاهش خطر زایمان زودرس و دیابت حاملگی می‌باشد.
دیابت بارداری یکی از مشکلات رایجی‌ست که برای مادران در دوران حاملگی ممکن است رخ دهد. تاثیر دیابت بارداری بر حرکات جنین و سلامت او، گاه غیر قابل جبران است. برای همین در راستای کنترل این بیماری، گاهی مصرف قرص متفورمین 500 برای بارداری بی‌خطر بوده و توسط پزشک برای سلامت مادر و جنین توصیه می‌شود.
کلام آخر
از مصرف خودسرانه متفورمین و حتی تجویز آن به دیگران را پرهیز کنید.در مورد عوارض این دارو را با پزشک در میان بگذارید.